اگر به تازگی وارد حوزه کار الکترونیک شده اید و یا به ساخت مدار های الکترونیکی مشغول هستید، داشتن آشنایی با دسته بندی قطعات الکترونیکی بسیار ضروری است.
داشتن درک اولیه از این اینکه هر کدام از قطعات چه وظیفه ای را بر عهده دارند و جزو کدام یک از دسته بندی ها محسوب می شود، نتیجه پایانی کار شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
قطعات الکترونیکی شامل خازن ها، مقاومت ها، ال ای دی ها، ترانزیستورها و بسیاری دیگر هستند که هرکدام وظیفه‌ای را بر عهده دارند و به بررسی هرکدام از این دسته بندی قطعات الکترونیکی خواهیم پرداخت.
قطعات الکترونیکی چیست؟
به طورکلی قطعات الکترونیکی قطعات گسسته‌ای هستند که به عنوان اساس مدار های الکترونیکی به کار می‌روند.
خازن ها، ترانزیستور ها، مقاومت ها و قطعات دیگر جزو قطعات الکترونیکی محسوب می‌گردند که در هر مدار الکتریکی و الکترونیکی وجود دارند و به ایفای نقش می پردازند.
در پیاده سازی یک مدار الکترونیکی باید نکات ذیل را در نظر داشت؛ این موارد شاکله اصلی طراحی مدار الکترونیکی هستند.
- قطعات اصلی شامل خازن ها، مقاومت ها، ترانزیستورها، سلف ها و…
- منابع تغذیه مدار شامل منبع تغذیه DC و ژنراتور سیگنال
- ابزار های تجزیه و تحلیل مدار که مولتی متر، اسیلوسکوپ، آمپرسنج، تجهیزات تست و … را شامل می‌شود.
قطعات الکترونیکی مورد استفاده در مدار وظایف مختلفی را بر عهده دارند و هر کدام نیز دارای حداقل دو ترمینال برای متصل شدن به مدار می‌باشند.
عمده ترین دسته بندی قطعات الکترونیکی به قطعات الکترونیکی اکتیو (فعال)، پسیو (غیر فعال) و قطعات الکترونیکی الکترومکانیکی تقسیم می‌شوند.
قطعات الکترونیکی اکتیو
قطعات الکترونیکی فعال یا به طور دقیق تر Active Component به عنوان اجزایی از مدار تعریف می‌شوند که به منبع انرژی وابسته هستند و توانایی ورود برق به مدار الکترونیکی را دارند.
دیود یک قطعه الکترونیکی اکتیو (فعال) محسوب می‌شود؛ هنگامی که دیود به مدار متصل می‌شود زمانی که میزان الکترون ها به مقدار معین برسد شروع به هدایت کردن جریان درون مدار می‌نماید؛ به همین جهت عملکرد آن به منبع انرژی وابسته است و یم جزء فعال برشمرده می شود.
قطعات الکترونیکی فعال توانایی کنترل جریان الکتریسیته را درون مدار دارند. منبعی که این قطعات به آن متصل می شوند معمولا از مدار DC گرفته می شود.
اسیلاتورها، ترانزیستورها، دیود ها، IC، باتری ها، منابع تغذیه AC و DC و … جزو قطعات الکترونیکی فعال حاضر در مدار می‌باشند.
انواع قطعات الکترونیکی اکتیو
دسته بندی قطعات الکترونیکی در تقسیم بندی های کوچک تر نیز وجود دارد؛ قطعات الکترونیکی اکتیو یا فعال، خود به چند نوع مختلف تقسیم می‌شوند.
دیود ها
اولین نوع این قطعات الکترونیکی اکتیو دیود ها هستند؛ دیود یک قطعه نیمه هادی غیرخطی است که جریان را در یک جهت عبور می‌دهد.
دیود ها دارای دو ترمینال هستند که یکی آند و دیگر کاتد می‌باشد. خانواده دیود ها نیز متنوع هستند، دیود ساطع نور (LED) ، دیود زنر، دیود شاتکی، فتو دیود و DIAC از انواع دیودها به شمار می‌روند.
کاربردی که دیود ها در مدار الکترونیکی دارند بسته به این که از چه نوعی باشند متفاوت است و وظایف مختلفی را بر عهده دارند.
به عنوان مثال از دیود GUNN برای تولید سیگنال های مایکرویو و از فتو دیود ها برای آشکارسازی عکس و سوئیچ فرکانس رادیویی استفاده می‌شود.
مدار های مجتمع یا IC
آی سی ها عبارتند از ادغام چند قطعه الکترونیکی در مدار که غالبا نیز ترانزیستور ها می‌باشند، تشکیل شده‌اند و دارای یک ماده نیمه هادی (سیلیکون) هستند.
تمامی وسایل الکترونیکی که امروزه از آن ها استفاده می‌شود دارای آی سی هستند. آی سی ها نیز خود به دو نوع آی سی های آنالوگ و آی سی های دیجیتال تقسیم می‌شوند.
بیشتر بخوانید: آشنایی کامل با کاربرد های آی سی
ترانزیستور ها
نمونه دیگر دسته بندی قطعات الکترونیکی اکتیو ترانزیستور ها هستند. با اختراع ترازیستور ها آینده مدار های الکترونیکی به طور کامل تغییر پیدا کرد. این قطعه نیز همانند دیود ها نیمه هادی بوده و توانایی سوئیچ برق یا تقویت سیگنال های الکترونیکی را دارد.
ترانزیستور یک قطعه حاوی سه ترمینال است که می تواند به عنوان یک دستگاه کنترل جریان به کار برده شود.
ترانزیستور ها نیز دارای انواع مختلف هستند؛ ترانزیستور های اتصال دو قطبی یا BJT و ترانزیستور های اثر میدانی تحت عنوان FET.
جهت اطلاع از قیمت ها و نحوه خرید قطعات الکترونیکی اکتیو با مشاوران الکتروهایپر در تماس باشید.
شماره های تماس: 05137052400 – 09305555903
قطعات الکترونیکی پسیو
دسته بندی قطعات الکترونیکی، نوع غیر فعال را نیز شامل می شوند. در واقع اجزای غیرفعال یا پسیو قطعات الکترونیکی هستند که نمی توانند جریان برق را از طریق خود کنترل نمایند.
این ویژگی به این معنی است که نمی توانند همانند قطعات فعال الکتریسیته را به مدار وارد کنند اما می توانند ولتاژ و جریانی را که در طول مدار در حال حرکت است را افزایش یا کاهش دهند.
بر خلاف قطعات الکترونیکی اکتیو، این قطعات به منبع انرژی وابستگی ندارند و عملکرد مستقلی را دارند. مقاومت ها، خازن ها و سلف ها مثالی برای قطعات الکترونیکی پسیو یا غیر فعال بر شمرده می‌شوند.
انواع قطعات الکترونیکی پسیو
قطعات پسیو و غیرفعال نیز انواع مختلفی دارند و نقش متفاوتی را ایفا می‌کنند.
مقاومت ها
مقاومت ها یک قطعه الکترونیکی غیرفعال به شمار می روند که در مدار قرار داده شده و توانایی کاهش جریان و یا تقسیم ولتاژ را دارند. به طور کلی اساس تمام قطعات الکترونیکی مقاومت ها هستند.
برای درک بهتر نحوه رفتار یک مقاومت می توان به قانون اهم رجوع کرد. قانون اهم بیان می کند که جریان عبوری از هادی با ولتاژ دو سوی هادی نسبت مستقیم دارد و این ثابت تناسب را مقاومت می نامند.
مقاومت ها نیز به دو نوع تقسیم می شوند؛ مقاومت های ثابت و مقاومت های متغیر.
خازن ها
پس از مقاومت ها، خازن ها به عنوان مهم ترین دسته بندی قطعات الکترونیکی پسیو یا غیر فعال محسوب می‌شوند. خازن قطعه‌ای است که انرژی الکتریکی را به شکل میدان الکتریکی ذخیره می‌کند.
خازن ها از دو صفحه رسانا تشکیل شده اند که توسط یک ماده دی الکتریک از هم فاصله گرفته اند. در مدار های الکترونیکی خازن ها جریان DC را مسدود و جریان AC را عبور می دهند. از دیگر کاربرد ها می توان به مدار های زمان بندی، منابع تغذیه و ذخیره کننده انرژی اشاره کرد.
خازن ها نیز انواع مختلفی دارند؛ خازن های سرامیکی، فیلم، خازن الکترولیتی، سوپر خازن ها و خازن پلاریزه از انواع مختلف خازن ها می‌باشند.
بیشتر بدانید: کاربرد خازن در زندگی روزمره
سلف ها
سلف ها نیز از دسته بندی قطعات الکترونیکی پسیو هستند و عملکردی مشابه خازن ها دارند و تفاوت آن ها در نحوه ذخیره انرژی الکتریکی است؛ سلف ها انرژی را به صورت میدان مغناطیسی ذخیره می‌کنند.
سلف ها در مدار الکترونیکی به صورت سیم پیچ دیده می شوند. از سلف ها در تجهیزات AC مثل فیلتر ها، مدار های تنظیم شده و دیگر موارد استفاده می شود.
سلف ها دارای یک هسته در مرکز خود می باشند که سیم پیچ ها به دور آن پیچیده شده اند؛ هوا، آهن و فریت میزان قدرت میدان مغناطیسی سلف ها را مشخص می کنند.
از دیگر قطعات الکترونیکی پسیو یا غیر فعال نیز می توان به دماسنج مقاومتی، سنسور مجاورتی، سنسور موقعیت، سنسور فشار، سنسور نور و …. اشاره کرد.
جهت اطلاع از قیمت ها و نحوه خرید قطعات الکترونیکی پسیو با مشاوران الکتروهایپر در تماس باشید.
شماره های تماس: 05137052400 – 09305555903
قطعات الکترومکانیکی
سومین گروه از دسته بندی قطعات الکترونیکی مربوط به قطعات الکترومکانیکی می باشد. این قطعات درون مدار از سیگنال های الکتریکی که به آن ها می رسد برای تغییر مکانیکی مانند چرخش موتور استفاده می کنند.
به زبان ساده تر می توان گفت که این قطعات از جریان الکتریکی برای ایجاد یک میدان مغناطیسی استفاده می کنند که در نهایت سبب حرکت فیزیکی می شود.
کلید ها و انواع رله جزو قطعات الکترومکانیکی در مدار محسوب می گردند. برخی از قطعات نیز وجود دارند که چندان مکانیکی به نظر نمی رسند اما نحوه عملکردشان سبب قرار گیری در گروه قطعات الکترومکانیکی می شود؛ همچون دستگاه پیزوالکتریک.
انواع قطعات الکترومکانیکی
قطعات الکترومکانیکی نیز همچون قطعات الکترونیکی فعال و غیر فعال انواعی دارند که به تناسب و بر حسب نیاز در مدار الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ساده ترین مثال برای انواع قطعات الکترومکانیکی رله ها و انواع کلید ها هستند که که به کمک آن ها جریان درون مدار را قطع یا وصل می‌نماییم و یا از قسمتی به قسمت دیگر در مدار انتقال دهیم.
دستگاه پیزوالکتریک نیز در پاسخ به میدان الکتریکی که در مدار اعمال می شود، به تجزیه آن می پردازد و برای تولید سیگنال های مناسب در زمان بندی از پیش تعیین شده استفاده می گردد.
برخی دیگر از انواع قطعات الکترومکانیکی نیز نحوه عمل متفاوتی دارند؛ برای مثال می توان به شیر برقی و بلندگو ها اشاره نمود. در این قطعات الکترومکانیکی، انرژی الکتریکی توسط این اجزا به حرکت خطی مبدل می شوند.
به طورکلی می‌توان گفت که هر قطعه ای که دارای هر دو فرایند الکتریکی و مکانیکی در مدار باشد، جزو قطعات الکترومکانیکی برشمرده می شوند.
جهت اطلاع از قیمت ها و نحوه خرید قطعات الکترومکانیکی با مشاوران الکتروهایپر در تماس باشید.
شماره های تماس: 05137052400 – 09305555903
کلام پایانی
در این مقاله انواع دسته بندی قطعات الکترونیکی را به شما معرفی کردیم تا در صورت نیاز و سوال، پیش از تهیه هر قطعه‌ای کلیاتی درباره آن بدانید.
اجزای دسته بندی قطعات الکترونیکی محدود به موارد ذکر شده نمی‌شوند و قطعات بیشتری در زیر گروه این 3 دسته قرار می‌گیرند. اما ما مهمترین و پر استفاده ترین آنها را به شما معرفی کردیم.
منابع: electronicsandyou , rajswasthya
قطعات الکترونیکی الکتروهایپر
سوالات متداول
- پتانسیومتر جزو کدام دسته از قطعات الکترونیکی قرار می‌گیرد؟
پتانسیومتر جزو مقاومت های متغیر است و مقاومت ها جزو دسته بندی قطعات الکترونیکی غیر فعال یا پسیو هستند.
- تفاوت سلف و خازن در چیست؟
تفاوت این دو قطعه الکترونیکی در این است که خازن ها انرژی الکتریکی را بصورت میدان الکتریکی ذخیره می‌کنند ولی سلف ها بصورت میدان مغناطیسی انرژی را ذخیره می‌کنند.
