در بین قطعات الکترونیکی مخصوصا چیپ های cob و dob، ضریب توان به‌عنوان تشخیص کیفیت دستگاه وجود دارد. بیشتر سیستم‌های الکتریکی A/C از این ضریب برخوردارند که در تعریف ضریب توان می‌توان گفت نسبت بین توان واقعی و توان ظاهری است. ضریب توان cob با ضریب چیپ dob تفاوت دارد که می‌توانید با انجام فرمولی که برای این کار استفاده میشود میزان این ضریب‌ها را به دست بیاورید. اعداد به دست آمده از این ضریب‌ها باید در بین دو عدد 0 و 1 قرار بگیرند که به اصطلاح ضریب توان هر نوع چیپ را تشکیل دهند.
در این مقاله قصد داریم تا مفهوم ضریب توان در این دو چیپ را بررسی کنیم.
ضریب توان از کجا آمده است؟
گفته شد که در مدارهای الکتریکی A/C ضریب توان وجود دارد و این ضریب بین دو عدد 0 و 1 اندازه‌گیری میشود. دو شکل از ضریب توان به شکل‌های واقعی و ظاهری نام برده شد که در ضریب توان واقعی انرژی الکتریکی، دریافت شده و به شکل انرژی دیگری وارد چیپ‌ها میشود.
در ضریب توان ظاهری کلا این موضوع نسبت به توان واقعی تفاوت دارد و شکل به‌وجود آمدن آن از اختلاف میان جریان الکتریکی و ولتاژ است. اکتیو و راکتیو دو شکل از نتیجه به دست آوردن توان ضریب‌ها هستند. اکتیو و راکتیو بودن ضریب توان dob و ضریب توان cob بستگی به عوامل مختلفی دارد.
ضریب توان در واقع در انواع چیپ‌ها و لامپ‌های led وجود دارد. زمانی که شما از یک چیپ استفاده کرده و آن را روشن می‌کنید، ضریب توان آن با ضریب توان دیگر چیپ متفاوت است.
برای درک بهتر ضریب توان باید گفت هر دستگاهی که دارای بار راکتیو باشد ضریب توان آن کمتر از یک بوده و معمولا به صفر نزدیک‌تر است. اما در انواع چیپ‌ها از جمله چیپ‌های cob و dob این قانون کاملا برعکس است و مدار مقاومتی آنها بیشتر از مدار ظاهری بوده و در نتیجه خواهید دید که بار آنها برابر 1 است.
ضریب توان cob و dob را از کجا بفهمیم؟
برای فهمیدن ضریب توان cob و dob کافیست که از فرمول آن به درستی پیروی کنید. با جای‌گذاری اعدادی که بین 0 و 1 قرار دارند در این فرمول به راحتی می‌توانید ضریب توان در هر نوع چیپ مخصوصا چیپ‌های cob و dob را بفهمید.
برخی از چیپ‌ها داری این قابلیت هستند که انرژی دریافت شده از جریان ولتاژ را ذخیره کنند. زمانی که این اتفاق رخ دهد آن انرژی که راکتیو را مصرف کرده، در نهایت باعث روشن شدن چراغ‌های چیپ میشود. این انرژی که در بین راه ذخیره میشود، از انرژی اولیه بوده و تا زمانی که دستگاه یک منبع تغذیه فعال داشته باشد به همان شکل باقی می‌ماند.
فهمیدن ضریب توان dob و cob میتواند به این شکل باشد که از فرمول هم استفاده نکنید. زمانی که ضریب توان 0 نباشد و به 1 نزدیک‌تر باشد، تمام بارهایی که در آن مدارد وجود دارند به دستگاه نمی‌رسند و در بین راه ذخیره می‌شوند.
اما زمانی که ضریب توان 0 باشد خواهید دید که انرژی الکتریکی که در مدار وجود دارد، بدون ذخیره شدن به دستگاه میرسد. در این صورت اگر ببینید که انرژی مدار ذخیره نمیشود، می‌توانید تشخیص دهید که ضریب توان یک چیپ کمتر از 1 و یا صفر است و همچنین برعکس.
بیشتر بخوانید: تفاوت چیپ DOB و COB را بطور کامل بدانید
ارتباط ضریب توان با طول عمر چیپ‌های cob و dob
به زبان ساده می‌توان گفت زمانی که ضریب توان cob و dob و یا هر نوع چیپ یا دستگاه دیگر پایین باشد، از عمر آن دستگاه کاسته میشود. زمانی که این اتفاق رخ دهد همانند این است که شما دارای یک مغازه عروسک فروشی هستید و شغل‌تان این است. فرزندتان از شما خواهش می‌کند که تعدادی عروسک را به خانه ببرید که به دوستانش نشان دهد و شما هم این کار را انجام می‌دهید. در واقع این پول شما است که مدتی در دست فرزندتان بوده و نمی‌توانید از آن استفاده کنید و گفته میشود که پول‌تان می‌خوابد.
زمانی که ضریب توان یک دستگاه هم پایین بیاید دقیقا همین اتفاق رخ می‌دهد. هرچه ضریب توان dob و cob پایین آمده و به عدد 0 نزدیک شود، میزان انرژی که در مدار ذخیره میشود کم شده و خواهید دید که طول عمر دستگاه‌تان کاهش می‌یابد. معمولا این اتفاق بیشتر برای چیپ‌های cob و dob رخ می‌دهد چون؛ این دستگاه‌های الکتریکی از استحکام و مقاومت نسبتا پایینی برخوردارند. زمانی که بتوانید این ضریب توان را در مدارهای الکتریکی چیپ‌ها کنترل کنید، می‌بینید که ماندگاری بیشتری دارند.
وقتی شما از دو چیپ و لامپ با ضریب توان‌های متفاوت اما وات برابر استفاده کنید، خواهید دید که میزان نور آنها یکسان است. تفاوتی که بین این دو لامپ وجود دارد علاوه‌بر ضریب توان، در سیمی که از آن تغذیه می‌کنند هم هست. سیمی که برای لامپ ضریب توان بالا استفاده میشود، بسیار نازک بوده و در لامپ با ضریب توان بالا این موضوع کاملا برعکس است. بیشتر افراد از لامپ با ضریب بالا استقبال می‌کنند؛ چراکه هرچه سیم آن نازک‌تر باشد می‌توان در مکان‌های مختلفی از این لامپ استفاده کرد.
ضریب توان مناسب برای چیپ‌های cob و dob
نمی‌توان ضریب توان cob و dob را به‌صورت دقیق بیان کرد. اما باید گفت هرچه ضریب توان این دو چیپ به 1 نزدیک‌تر باشد، طول عمر دستگاه بیشتر خواهد بود. برخی از افراد ترجیح می‌دهند که ضریب توان چیپ یا لامپ بالا باشد، اما بتوانند از آن در جایی که نمی‌توان از لامپ ضریب پایین بهره برد، استفاده کنند.
هرچه ضریب توان دستگاه‌های الکتریکی از 0/5 بالاتر باشد، مفیدتر واقع شده و بهتر کار می‌کند. هرچه عدد ضریب توان به 1 نزدیک‌تر شود، نشان از کیفیت بالا آن چیپ یا لامپ خواهد بود.
در نهایت
بالا بودن ضریب توان dob و cob نشان از کیفیت و عمر بالا چیپ است. محاسبه ضریب توان در چیپ‌ها و همچنین دستگاه‌های دیگر را می‌توان علاوه‌بر فرمول، با روش مشاهده هم حل کرد. برای به دست آوردن ضریب توان، کافیست میزان توان واقعی که به‌صورت P نوشته شده و میزان توان ظاهری که به شکل ُS نشان داده میشود را بر هم تقسیم کنید.
البته که بر روی بسته بندی خود چیپ ها میزان ضریب توان آنها درج میشود.
منابع: fluke , sciencedirect
قطعات الکترونیکی الکتروهایپر
سوالات متداول
- با خازن اصلاح ضریب قدرت می‌توان طول عمر چیپ ها را افزایش داد؟
تا حدودی بله، اما خازن ها در برابر تنش های ولتاژی دوام زیادی ندارند و کم و زیاد شدن مکرر ولتاژ میتواند از عمر آنها بکاهد.
- ضریب توان میتواند همیشه 1 باشد؟
خیر، زیرا همیشه مقداری از انرژی به صورت گرما تلف میشود و 100% ولتاژی که به چیپ میرسد به انرژی الکتریکی تبدیل نمیشود.
